BIM VE PLM ARASINDAKİ BENZERLİKLER
Ben bir mimar ve eşim bir bilgisayar mühendisi olarak sık sık yazılım ve inşaattan sohbet ettiğimiz günlerden birinde yine inşaat sürecinde bir eksik olduğunu düşünmesini bana belirtmesiyle başladı. İnşaat sürecinde verimliliğin nasıl artırılabileceğini dair araştırma yaptıklarını ama süreçle ilgili tam bir bilgiye sahip olamadıklarını söyledi. O güne kadar onun PLM işi üzerine çalışmalar yaptığını biliyordum ama PLM’in ne olduğunu bilmiyordum. Benim BIM sürecini ona uzun uzun anlatmamla onun da bana PLM’i anlatması üzerine internette kısa bir araştırma ile birkaç ingilizce kaynağa ulaştık. PLM de BIM gibi bir proje yönetim süreci barındırıyor. Ama bu süreç bir inşaat sürecini değil de bir ürünün ömrü gibi bir bilgi içeriyor çok kısa ve küçük bir tanımla. Tabi süreçler, zaman, yönetim, maliyet, verimlilik gibi çok fazla alanı var. Bu iki alanı biraz karıştırınca karşıma çıkan bazı verileri paylaşmak istiyorum. BIM ve PLM nedir anlattıktan sonra konunun daha iyi anlaşılacağını düşünüyorum. İyi okumalar 🙂
BIM (BUILDING INFORMATION MODELING) NEDİR?
BIM (Building Information Modeling), binaların yaşam döngüsü boyunca ‘bina verilerinin’ üretildiği ve yönetildiği Yapı Bilgi Modelleme sistemi olarak adlandırılan bir süreçtir. Bugün BIM, Mimarlık, Mühendislik ve İnşaat alanındaki büyük tedarikçiler tarafından kabul edilmekte ve basit bir hangardan, karmaşık binalara kadar tüm bina tiplerinde kullanılabilmektedir. BIM kullanımı projenin planlama ve tasarım evrelerinin de ötesine geçerek, yapının kullanım süresine uzanır; yapı yönetimi, tesis operasyonu-varlık yönetimi, proje yönetimi, maliyet yönetimi gibi süreçleri destekler.
BIM, inşa edilmiş bir yapı için, ilk tasarım sürecinden yapım aşamasına, bunun devamına ve hizmetin sonlandırılmasına kadar uzanır. Tasarım ve inşa ekiplerinin tasarımla ilgili iletişim içinde olmalarına ve daha önce görülmemiş bir şekilde değişik seviyelerdeki bilgi akışını koordine etmelerine olanak sağlar. Tasarım ekibinden, yüklenicilere ve taşeronlara, daha sonra da yapı sahiplerine, sanal bir bilgi modeli olarak her biri kendi disiplinine özgü ek bilgileri ve modele yapılan değişiklikleri görebilmektedir.
BIM süreci, 2d ortamındaki mimari projelendirme aşamalarından çok daha farklıdır. Bu farklılıkları anlatacak olursam, hem sürecin farklılığı hem de PLM alanına olan yakınlığı ortaya çıkacaktır.
Autocad ortamında çizilen 2D mimari, statik, mekanik gibi projelerin çakıştırılması işlemi sırasında, 2d olarak bu işlemin yapılmasından dolayı 3 boyuttaki verilerdeki hataların birçoğu gözden kaçabilmekteydi. BIM sürecinde bu projeler 3D olarak çizilir ve çakıştırılma işlemlerinde hatalar daha kolay görülebilir. BIM sürecinde 3D modelimize bazı veriler gireriz. Bu veriler maliyet, malzeme bilgisi, yapım süresi, iş programı, ürünün ömrü, kaynak gibi verilerdir. Bu süreç yukarıda da bahsettiğimiz gibi tasarımcıdan, inşa ekiplerine ve ürünün son kullanıcısına kadar işin içerisinden bulunan herkesi ilgilendirmektedir. Bu verileri girerek oluşturduğumuz model ile yapımızı bir kez inşa etmiş ve hataları sahaya girmeden önce tespit etmiş oluruz bu da bize zaman, maliyet, enerji gibi birçok konuda artı sağlar. Yani BIM’in en önemli ana prensipleri arasında verimlilik ve sürdürülebilirlik yer almaktadır.
BIM, bir program değil başta da bahsettiğimiz gibi bir süreçtir. BIM’i kullanbildiğimiz bazı programlar vardır, ArchiCAD, REVIT, ALLPLAN gibi. Bu programlara mimari proje sürecindeki gibi veriler girilip ekstra MS Office gibi programlara ihtiyaç duymadan tüm verileri bu programlar üzerinden ilerletebiliriz.
Bu bilgiler ışığında PLM hakkında da kısa bir bilgi verdikten sonra ikisinin arasında nasıl bir ilişki olduğuna daha rahat değinebileceğiz demektir.
PLM (PRODUCT LIFECYCLE MANAGEMENT) NEDİR?
PLM (Product Lifecycle Management) Türkçe adıyla da Ürün Yaşam Yönetim Döngüsü olarak bilinmektedir. Herhangi bir sektör dahilinde ürünün hammadde olarak elde edilmesinden piyasaya servis edilene kadar geçen bölümdeki bütün süreçler PLM olarak adlandırılmaktadır. Bütün bu süreçlerin kontrol edilmesini sağlayan bir çözüm olarak ön plana çıkan seçenek, daha yüksek bir performans altında verim elde edilmesine imkan tanımaktadır.
PLM bir ürünün tasarım aşamasından, pazarlama ve satış sürecine kadar tüm verileri kapsamaktadır. PLM bir program değil bir süreçtir. Bu programlar ve bu süreç sayesinde dünyanın her yerinde bu ürün aynı şekilde üretilebilir. Tasarım aşaması, aşama sırasındaki revizeler, malzeme kalitesi, ürünün hammaddesi, baştan sona üretim hattı, üretim hattından geçerken gördüğü işlemler kayıt altında tutulur. Bu sayede ürünün üretim aşamasına geçmeden önce sanal ortamda üretilip, önceden hatalar tespit edilebilmektedir. Bu aşamalar analiz edilerek raporlanabilir. Bu da verimlilik, maliyet ve sürdürülebilirlik konusunda çok büyük artılar sağlar.
BIM ve PLM İLİŞKİSİ-BENZERLİKLERİ
BIM ve PLM’e ayrı ayrı bakıldığında ikisinin de bir süreç olduğunu görüyoruz. Bu süreçler arasında çok fazla benzerlik var. Bu benzerliklerinden bahsedecek olursak;
| BIM bir inşaat yönetim sürecidir. | PLM bir ürün yönetim sürecidir. |
| BIM’in temel prensipleri verimlilik, sürdürülebilirlik, tasarruf gibi sürdürülebilirlik ilkelerini benimser. | PLM de verimlilik, sürdürülebilirlik, tasarruf gibi sürdürülebilirlik ilkelerini benimser. |
| BIM sürecinde yapıyı tasarlamadan önce sanal ortamında süreçleri görme, hataları görme gibi bir şansımız vardır. | PLM sürecinde ürünün tasarım aşamasını ve bitiş aşamasını görerek hataları görme şansımız vardır. |
| BIM bir süreçtir. Çeşitli programlar destekler. | PLM bir süreçtir. Çeşitli programlar destekler. |
| BIM bir yapının yaşam süreci ve ömrü boyunca verilerini saklar ve üzerinden verileri almamıza olanak sağlar. Yeni veri eklememize olanak sağlar. | PLM de bir ürünün oluşumundan satış sürecine kadar verilerini görmemizi, ürünün satışından sonraki süreçte bile hakkında veri elde etmemize olanak sağlar. |
| BIM’in ürünü bir yapıdır. Dolayısıyla yapı hakkında bilgi olarak yapı bileşenlerine dair bilgiler programa girilir. | PLM de ise ürün çok farklı bir şey olabilir. Havacılık sektöründen otomotiv sektörüne, uzay sektörüne kadar ürünü var olduğu her yerde kullanılabilir. |
| BIM süreci çoklu tasarım bileşenleri ile erkenden iş birliği yapmayı gerektirir. | PLM süreci ürünün bileşenleri ile olan sürecinin erken aşamalarda yapılmasını ve gösterilmesini sağlar. |
| BIM süreci maliyet tahmini konusunda daha yakın sonuçlar ve daha hızlı sonuca ulaşmamızı sağlar. | PLM süreci maliyet tahmini konusunda daha yakın sonuçlar ve daha hızlı sonuca ulaşmamızı sağlar. |
| BIM sürecinde tasarımın amaçlananla tutarlılığının kolayca doğrulanabilmesi konusunda çakıştırma süreci 3D olarak da görülebilmektedir. | PLM sürecinde de tasarıma yaklaşma konusunda ürün kontrol edilebilmektedir. |
| BIM sürecinde değişiklik ve revizyonların takibinin diğer birimlere de daha kolay iletilebilmesi ve bu sürecin takip edilebilmesi kolaylığı sağlamaktadır. | PLM sürecinde değişiklik ve revizyon süreçlerinin takibinin analiz ve rapor edilebilmesi ile sürekli kontrol altından tutulabilmektedir. |
Bu araştırmam sonucunda binalar da bir ürün olduğundan belki de BIm süreci PLM süreci altından değerlendirilebilir. Ama PLM süreci var olan elde edilebilir bir ürüne bilgi girmektedir. Oysa ki bina yapım süreci ürün sürecinden farklıdır. Şu anlamda belki en çok benzediği nokta düşünülebilir. Bir yapıda çok fazla yapı bileşeni vardır. Ve her bir bileşenin yani ürünün farklı bir verisi bulunmaktadır. Örneğin kapılar pencereler, döşeme malzemeleri, duvar malzemeleri, cephe kaplamaları gibi. Bu ürünlerin verileri BIM sürecinden yapılan 3D modele veri olarak girilip, maliyet hesabı yapılmaktadır. İşte tam olarak burada PLM sürecine benzer bir süreç yaşanmaktadır. Binayı da bir ürün olarak görme şansımız burada ortaya çıkmaktadır.
Son olarak umarım bu iki alan birbirinden çok fazla şey öğrenir ve bizlerde daha az hata ve daha çok verim ile çok güzel işler başarabiliriz.
Kaynakça:
